حمل و نقل هوایی ، ارتباط
نزدیکی با صنعت و ساز و کار هواپیما سازی ، واردات هواپیما ، تعمیرات ، شرکت های هواپیمایی ارگان های سازنده هواپیما، شرکت های اپراتور ، دستگاه نظارتی ، شرکت
های تعمیر و نگهداری ، آموزش های خلبانی ، مهمانداری و غیره دارد .
همچنین شرکت های هواپیمایی داخلی سهم کارآمدی در ارائه سرویس
های مختلف مانند خدمات زمینی فرودگاه و رسیدن بسته ها دارند .
با رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت
یازدهم ، فصل جدیدی برای صنعت هوانوردی کشور آغاز شد. توافق مقدماتی در مذاکرات هسته
یی ژنو؛ بارقه هایی از امید برای نوسازی سیستم
فرسوده ی هوایی ایران نمایان شد تا مسئولان هوایی کشورمان مذاکراتی را با شرکت های
بزرگ سازنده ی هواپیما شروع کنند. البته از سال 92 ، یعنی اولین سال حضور دولت یازدهم 12
هواپیمای کم سن و سال وارد ناوگان هوایی ایران شد و یک سال بعد با جدی شدن مذاکرات
هسته یی ایران و گروه 1+ 5، یکی از شرکت های هواپیمایی توانست 17 دستگاه هواپیمای
ایرباس را وارد کشور کند. از این تعداد 15 فروند طی 2 ماه گذشته در مسیرهای خارجی
علمیاتی شد و از قطعه های 2 فروند دیگر هم به دلیل اینکه بیشتر از 15 سال عمر کرده
بودند برای رفع نقص فنی دیگر هواپیماها استفاده شد.
طبق سند چشم اندازی که برای صنعت هوانوردی تعریف شده است، ناوگان هوایی کشورمان تا سال 1404 به 400 فروند
هواپیمای مسافربری نیاز دارد و طبق گفته ی وزیر راه و شهرسازی این صنعت نیازمند
سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری در طول 10 سال آینده است.
مذاکرات مسئولان صنعت هوایی ایران با شرکت های خارجی پیش از اعلام توافق نهایی
آغاز شده بود و وزیر راه و شهرسازی کشورمان هم قبل از اعلام توافق نهایی وین، در
جریان حضور در نمایشگاه صنعت هوایی فرانسه با غول های هواپیماساز اروپایی مانند
ایرباس گفت وگوهایی داشت. وی حتی در کنفرانس آکادمی دیپلماتیک بین المللی به
فرانسه هشدار داد اگر این کشور موضعش را در قبال تهران تغییر ندهد، تجارت
هواپیمایی ایران به ارزش نزدیک به 80 میلیارد را از دست خواهد داد. پس از اعلام
توافق هسته یی بین ایران و 6 قدرت جهان نیز شرکت های هواپیماساز به سراغ بازار بکر
هوایی کشورمان آمدند.
کمتر از 2 هفته پس از اعلام توافق نهایی در مذاکرات هسته یی، هیات های اقتصادی
دولتی از کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا وارد ایران شدند که در این دیدارها،
مذاکرات جدی بین آخوندی، وزیر راه و شهرسازی و «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه ی
فرانسه درباره ی فروش هواپیما به ایران صورت گرفت. گفته می شود در این مذاکرات بر
نیاز فوری ناوگان هوایی کشورمان به 50 فروند هواپیما تاکید شده است.
هر چند تاکنون هیچ یک از این مذاکره های جدی به عقد قراردادی بین شرکت های
هواپیمایی داخلی و شرکت های هواپیماساز منجر نشده است اما همه ی شرکت های
هواپیمایی مقدمات خرید هواپیماهای جدید و نه کارکرده را از شرکت های معتبر صاحب
عنوان فراهم کرده اند و حتی گفته می شود شرکت هواپیمایی «آسمان» وارد فاز اجرایی
خرید 100 فروند هواپیمای جدید شده است.
با وجود ایجاد زمینه های مساعد برای تحول در صنعت هوایی ایران، مشکل های بسیاری
وجود دارد که یکی پس از دیگری خود را نشان می دهد؛ مشکل هایی که هر چند تازگی
ندارد اما اگر راهکاری برای رفع آن نباشد اثر لغو تحریم را خنثی می کند. نبود
منابع مالی و نقدینگی برای خرید هواپیماهای نو و ناتوانی بویینگ و ایرباس برای
ساخت این حجم از نیاز شرکت های هواپیمایی ایران از چالش هایی است که سد راه نوسازی
ناوگان فرسوده ی کشور شده است.
***تامین اعتبار خرید؛ چالش پیش روی دولت و شرکت های هواپیمایی
طبق گزارش های اخیر وزارت راه و شهرسازی، دارایی اغلب شرکت های
هواپیمایی کشورمان بیش از 30 میلیون دلار ارزش مالی ندارد حال آن که متوسط قیمت
هواپیمای جدید از بویینگ یا ایرباس ارزش بیشتری نسبت به کل دارایی برخی از این
شرکت های هواپیمایی دارد. از سوی دیگر شرکت های هواپیمایی به «شرکت ملی پالایش و
پخش فرآورده های نفتی» و «شرکت فرودگاه های کشور» چیزی حدود یک هزار و 100 میلیارد
تومان بدهکار هستند که البته سهم شرکت های هواپیماییی بزرگ تر مانند «ایران ایر»،
«ماهان» و «آسمان» از این بدهی بیشتر است.
این عددها و رقم ها نشان می دهد در طول بیش از سه دهه تحریم های صنعت هوانوردی و
تشدید این تحریم ها در سال های اخیر توان مالی و اقتصادی شرکت های هواپیمایی به شدت
ضعیف شده است. بارها هم شرکت های هواپیمایی با اجازه ی دولت برای پوشش هزینه های
خود دست به دامن افزایش نرخ بلیت هواپیما شده اند که البته این سیاست باعث اعتراض
مصرف کننده ی نهایی یعنی مردم شده است چرا که در پی چند بار افزایش قیمت در این
سال ها کیفیت خدمات افزایش نیافت و حتی ناوگان شرکت های هواپیمایی پیرتر هم شد.
در این شرایط اقتصادی مشخص است که شرکت های هواپیمایی توان خرید هواپیما حتی به
صورت مستقیم و بدون پرداخت هزینه های واسطه را ندارند و فعالان این صنعت هم
معتقدند در هیچ جای دنیا نقدینگی برای خرید هواپیما از سوی شرکت های هواپیمایی
تامین نمی شود و دولت ها نقدینگی مورد نیاز را از طریق روش ها و ابزارهای مالی
مختلف تخصیص می دهند.
«محمد خداکرمی» سرپرست پیشین سازمان هواپیمایی در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل
خبری ایرنا اظهار کرد سازمان هواپیمایی این روزها در حال بررسی و ارزیابی بسته های
پیشنهادی فروش هواپیما و سرمایه گذاری در صنعت هوایی کشورمان است؛ پیشنهادهایی که
چند هفته ی اخیر پس از اعلام توافق از سوی شرکت های خارجی مختلف فرستاده شده است.
وی ادامه داد: این بسته های پیشنهادی با توجه به نیاز شرکت های هواپیمایی بررسی می
شود و به یقین بسته یی انتخاب خواهد شد که جامع و متنوع باشد و شرایط بهتری برای
خرید نقدی و اقساطی، اجاره به شرط تملیک یا اجاره نسبت به دیگر پیشنهادها داشته
باشد.
خداکرمی با اشاره به نقش دولت در برطرف کردن مهم ترین مشکل امروز شرکت های
هواپیمایی که همان تامین نقدینگی برای خرید ناوگان جدید است، گفت: با توجه به
تحولات اخیر باید بخشی از بودجه ی دولت به این صنعت هوایی اختصاص داده شود. البته
روش های مالی مختلفی برای تامین اعتبار وجود دارد که یکی از این مدل ها، تامین
اعتبار از طریق فاینانس است.
سرپرست پیشین سازمان هواپیمایی پیش از این گفته بود با توجه به شرایط امروز،
سالانه یک و نیم میلیارد دلار از بودجه ی دولت باید به شرکت های هواپیمایی برای
خرید هواپیماهای جدید تزریق شود که البته این رقم در ارزان ترین حالت خرید هواپیما
نو از ایرباس و بویینگ معادل یک صدم ارزش امروز هواپیماهای مورد نیاز است.
عواملی که در حمل و نقل
هوایی تأثیر دارند را می توان در ابعاد مختلفی مطالعه کرد . لازم به اشاره است که
حمل و نقل هوایی ساز و کاری با میلیاردها دلار ارزش می باشد و شرکت ها و ارگان های
خصوصی و دولتی که در این زمینه فعالیت می کنند در حال پیشرفت و تجهیز به وسایل
لازم می باشند . کشور ایران نیز در این زمینه واقعاَ از وضعیت خوبی برخوردار است .
عواملی که در کارآمد
بودن یک شرکت حمل و نقل بین المللی موثر هستند عبارتند از :
1. سرعت و دقت عمل در
سرویس دهی
2. همکاری با خطوط هوایی
خارجی
3. جابجایی محموله و ارسال
به ایران یا کشورهای دیگر و بالعکس
4. قیمت کالا ، وزن کالا
که می توان به صرفه ترین روش حمل و نقل بین المللی را از این طریق شناخت .
5.
ارائه سرویس درب به درب
6. ارائه قیمت
مناسب ، ساپورت و اعلام وضعیت بار
مدارک لازم جهت فریت
کالا به صورت هوایی :
·
کپی پاسپورت فرستنده و گیرنده
- کپی کارت ملی
فرستنده و گیرنده
- آدرس کامل
فرستنده و گیرنده به همراه کد پستی
/ Zip Code گیرنده و شماره تلفن
- لیست بسته بندی
کالا به همراه ابعاد بسته ها به سانتیمتر
- نکته : در اکثر
موارد حمل بار مسافری ، حضور مسافر به هنگام بازرسی کالا و انجام تشریفات
گمرکی در فرودگاه امام خمینی الزامی بوده و ارسال محموله با توجه به مقصد و
مدت زمان حمل بطور معمول ۳ تا ۴ روز قبل از
خروج مسافر از ایران صورت می گیرد.
- حمل بار هوایی
بر مبنای تحویل تا انبار صاحب کالا
بیمه حمل کالا می تواند
شرایط متفاوتی داشته باشد که می تواند در شرایط مختلف حالت های مختلفی داشته باشد
، هزینه و محدوده پوشش بیمه از نکات مهمی است که باید به آن توجه کنیم . چندی از
این شرایط عبارتند از :
1. شرایط بارنامه
2. تعیین خسارت های ناشی
از انواع خدمات
3. وزن کالا
در کشور ایران نمی توان
تکنولوژی حمل کالا را خیلی جدی گرفت ولی سیستم های کامپیوتری و فنی زیادی همچون Drone که ارگان های زیادی از جمله Amazon Prime Air به دنبال اجرایی کردن آن
می باشند و روش های محاسبه ی سود و زیان ، سیستم های ارگانیک حسابداری ، پیگیری
وضعیت بار و ماشین های ارسال سریع کالا اشاره کرد .