کشور های هند، ایران و افغانستان دو روز پیش موافقتنامه توسعه بندر چابهار در تهران را امضا کردند. این موافقتنامه، یکی از مهمترین گامهایی است که این سه کشور در راستای تقویت همکاریهای مشترک اقتصادی در زمینه ی حمل و نقل بین المللی منطقوی برداشتند .
دهلیز ترازیتی بندر چابهار و سرویس های مرتبط در مناسبات اقتصادی و سیاسی منطقه از اهمیت جغرافیایی خوبی برخوردار است و میتواند در باز تعریف مناسبات سیاسی – اقتصادی در حوزه آسیای جنوبی و مرکزی و تغییر جغرافیای تجارتی و ترانزیتی در منطقه نقش ایفا کند.
کشور هند ، به عنوان یکی از قدرتهای نوظهور اقتصادی در جنوب آسیا با طرح استراتژی دراز مدت در راستای توسعه بازارهای داخلی، دسترسی به بازار افغانستان و آسیای میانه و رقابت با چین و پاکستان ، تلاش دارد با سرمایه گذاری در بندر چابهار، به نفوذ اقتصادی و سیاسیاش در منطقه اضافه کند و بدیلی برای بندر گوادر (دهلیز ترانزیتی چین و پاکستان) ایجاد سازد.
چابهار، برای هند از اهمیت فوقالعاده استراتژیک و حیاتی برخوردار است. تلاش چین و پاکستان در جهت انزوای بیشتر هند از مسیرهای ترانزیتی منطقوی با اجرایی شدن چابهار تقریبا ناممکن خواهد بود .
ایران، پس از تحریمهای نفسگیر اقتصادی و تجارتی غرب، اینک پس از موافقتنامه برجام، در تلاش است تا از طریق توسعه مناسبات تجارتی – ترانزیتی در راستای احیای اقتصادی و تجاری خود اقدام کرده و تأثیرگذارتر در مناسبات و تعاملات سیاسی و کسب و کار منطقه حضور یابد.
افغانستان، اما به عنوان یکی از اقتصادهای ضعیف در منطقه، امیدوار است تا از طریق تقویت همکاریهای مشترک اقتصادی – ترانزیتی رمقی تازه به اقتصاد ناتواناش ببخشد و زمینه را برای توسعه بیشتر تجارت و کاهش وابستگی به منابع مالی جهانی، فراهم سازد.
چابهار، به لحاظ سیاسی و اقتصادی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از مهم ترین قطبهای ترانزیتی در منطقه را دارا است. روابط نسبتا کم تنش سیاسی بین سه کشور دخیل در این پروژه و مؤثریت اقتصادی آن، اجرایی شدن این پروژه را بیشتر از هر زمان دیگر ممکن ساخته و بدون تردید، میتواند باعث تغییرات شگرف در مناسبات سیاسی منطقه شود.
اهمیت چابهار برای افغانستان
همواره یکی از دغدغه های جدی افغانستان دسترسی به بنادر آبی بوده است. افغانستان تا فعلا از طریق بندر کراچی و بندر عباس به آبهای بین المللی وصل می شود. این دو بندر، خصوصا بندر کراچی، به دلیل همکاری نکردن پاکستان، هزینه حمل و نقل و دسترسی به بازارهای جهانی را به صورت چشم گیر افزایش داده است.