عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در مراسم گردهمایی بنیانگذاران و پیشکسوتان دانشکده راهآهن دانشگاه علم و صنعت با اشاره به جایگاه حمل و نقل ریلی در جهان اظهار داشت: از نظر من به عنوان کسی که در حوزه سیاستگذاری حمل و نقلی حضور دارد، این رشته از حمل و نقل شاید از نظر تحولات فناورانه جزو متحولترین بخشهای جهان باشد؛ چون در واقع از سرعت ۵۰ کیلومتر به ۳۵۰ کیلومتر در ساعت رسیده است. بنابر این یک صنعت بسیار متحول صنعتی است که در حال اثباط خود در حوزههای مختلف است.
وی افزود: این صنعت عمدتا با حمل بار وارد کار شد و اکنون به عنوان حمل و نقل سبز جایگاه گستردهای در بخش مسافر درون و برون شهری دارد و اولین صنعتی است که توانسته در بخشهای مختلف جوامع کارایی خود را اثبات کند.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه «این صنعت با بسیاری از حوزههای مختلف ترکیب شده است» گفت: این صنعت در حوزه شهرسازی چه درون و چه حومهای اساسا یک تعریف جدید از نظام شهرسازی ارائه کرده و به بحث حومهنشینی قابلیت امکان و تحول داده است. لذا حمل و نقل ریلی نقش مهمی در سازماندهی شهری جهان دارد و برای خود تبدیل به یک راه حل جامع برای حل مساله شهرنشینی شده است و کمی فراتر با ترکیب صنعت الکترونیک و برق مفهوم حمل و نقل سبز را مطرح کرده است و در شهر آلودهای مانند تهران و سایر شهرهای آلوده قدرت دوباره صنعت به عنوان یک راه حل را مطرح کرده است. پس این نکته دیگری است که میتوان از نظر فضای سبز به آن توجه کرد.
آخوندی با اشاره به نقش ایستگاههای راهآهن بیان کرد: امروزه ایستگاهها به یک اندیشه جدید در توسعه شهری تبدیل شده و توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل عمدتا حمل و نقل ریلی است و کارکرد ایستگاه به عنوان یک نماد شهری بحث بسیار مهمی است که بیشتر کشورها به آن علاقهمند هستند. بازآفرینی شهر لندن با بیش از ۱۲ میلیون نفر جمعیت عمدتا با بازنگری بر به کارگیری توسعه شهری و حل مساله به کمک ریل مبتنی بود. بحث حمل و نقل ترکیبی و ترکیب راهآهن با دریا، هوایی و جادهای در واقع صحنههایی از افزایش کارآمدی را نشان داد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به کارکرد حمل و نقل ریلی تصریح کرد: از منظر شهرسازی اثر حمل و نقل ریلی یک بخش از راه حل جامع برای بخش بار و مسافر محسوب میشود. تردیدی نیست که صنعت ریلی برای خود رقابت ایجاد کرده و میتواند در برد زیر ۵۰۰ کیلومتر با حمل و نقل هوایی رقابت کند؛ بنابر این توجه به این صنعت به نظر من یک توجه بنیادین است و میتواند به توسعه شهری سکونتگاهها، آرایش و طبقهبندی آنها با کلان شهرها در یک بازنگری بنیادین موثر باشد.
عضو کابینه دولت یازدهم با اشاره به جایگاه ایران در حمل و نقل ریلی عنوان کرد: حمل و نقل ریلی در ایران در مرحله اولیه قرار دارد و همچنان یکپارچگی در حمل و نقل درون وبرون شهری وجود ندارد و مفهوم حمل و نقل ترکیبی ایجاد نشده است؛ به طوری که در بنادر مساله با ریل حل نشده و هر چه فشار آوردیم بندری داشته باشیم که با ریل ترکیب باشد همچنان موفق نشدهایم و در گام ابتدایی مساله قرار داریم. همچنان که موفق به اتصال یک فرودگاه به ریل نشدهایم و به غیر از اتصال فرودگاه مشهد به مترو موردی عملی نشده است و از طرفی ارتباط ریل و جاده نیز به دست نیامده است. در واقع تا این لحظه به «کامیوتر سیستم» دست نیافتهایم.
وی درباره راهآهن حومهای گفت: در شهر تهران باحدود ۸ میلیون نفر جمعیت و ۶ میلیون نفر جمعیت در حومه، هنوز ریل حومهای نداریم و اساسا ضرورت ایجاد آن در سیاست وزارت راه مطرح نبوده است. مگر میشود بدون ریل، حومهنشینی در شهرهای بزرگ را ساماندهی کرد؟ به همین خاطر ۴۵۰ هزار خودرو روزانه وارد تهران میشوند و ناامنی، ترافیک و آلودگی ایجاد شده است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه «ما حتی هنوز یک تعریف روشن از محل جاگیری ایستگاه نداریم» گفت: با وجود اینکه عرض تهران بیش از ۲۵ کیلومتر است فقط یک ایستگاه راهآهن دارد و علی رغم اینکه صدها میلیارد تومان هزینه صرف شده هنوز ایستگاهی برای ریل و مترو نداریم. همچنین تکلیف ایستگاه راهآهن سریعالسیر مشخص نیست.
مقام عالی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به تلاشهای انجام شده برای حضور ایستگاهها در خارج از شهر تاکید کرد: اما این ایستگاهها باید به جای اینکه در حاشیه شهر باشند در مرکز شهر قرار بگیرند. در قم و اصفهان ایستگاه قطارهای سریع السیر بیرون شهرها طراحی شده بود و مردم برای رسیدن به داخل شهر باید یک ساعت و نیم از طریق جاده طی میکردند. برای تکمیل ایستگاه راهآهن شیراز ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر نیاز است. تردد در این خط آهن روزانه ۱.۵ قطار است که ساخت آن ۱.۵ میلیارد دلار هزینه دربر برداشته و ایستگاه آن در ۱۲ کیلومتری شهر شیراز واقع است.
آخوندی افزود: در فارس بین شیراز و مرودشت روزانه ۳۶ هزار خودرو تردد میکنند که باید به ریل منتقل شود. توریستها چگونه خود را به تخت جمشید برسانند؟ ما جامع به حمل و نقل نگاه نکردهایم و دانشکده باید بتواند اینگونه مسائل را حل کند و به این مساله حساس باشد و بتواند به مسائل دیگری از این دست پاسخ دهد. انتظار دارم دانشکده به این مسائل ورود پیدا کند و راهکار ارائه دهد.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد تحقیقی صورت بگیرد که ترکیبی باشد، باید با همکاری دانشکدههای راه آهن و شهرسازی و راهآهن و عمران برقرار باشد.
آخوندی یادآور شد: امروز ما نیاز به مهندس راهآهنی داریم که قدرت حل مساله را داشته باشد زیرا مشکل امروز ما خط و ماشین نیست بلکه باید مفهوم اقتصاد، اجتماع و حمل و نقل ترکیبی را بداند و بتواند راهکار ارائه دهد. مهندسان راهآهن را باید چند انضباطی تعریف کنیم تا بتوانند زبان گفتگو با متخصصان دیگر را بلد باشند و به راهآهن به عنوان یک راهکار جامع برای حل مساله فکر کنیم.