سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای از ابتدا به شکلی که امروز وجود دارد ، نبود و در طول تاریخ دستخوش تغییرات فراوانی بوده است . در این مقاله به اساسنامه این ارگان دولتی می پردازیم .
ساز و کار حمل و نقل بین المللی از دیرباز به شکلی که امروزه در آن قرار دارد نبود . حمل کالا در بین کشور های مجاور و غیر مجاور به شیوه های هوایی ، دریایی ، زمینی ، ریلی در طول تاریخ به علت های مختلفی دستخوش تغییرات بوده است . این تغییرات اغلب به علت پیشرفت و تغییر تکنولوژی در کشور ها و تغییرات سازمان های مسئول به وجود می آیند .
امروزه شرکت های حمل و نقل بین المللی با توجه به اهداف و لیست خدمات سازمان ، سرویس ها کالای آماده ترانزیت را آماده می کنند .
-----------------------------------اساسنامه سازمان :----------------------------------
فصل يك – كليات
ماده 1 - به استناد قانون تاسيس شركت سهامي خاص پايانههاي عمومي وسائل نقليه باربري مصوب 28/10/1367 مجلس شوراي اسلامي سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور كه از اين پس اختصاراً "سازمان" ناميده ميشود، تشكيل و طبق مقررات اين اساسنامه و ساير قوانين و مقررات مربوطه اداره خواهد شد.
ماده 2 - سازمان وابسته به وزارت راه و ترابري و داراي شخصيت حقوقي و استقلال مالي ميباشد و طبق اصول بازرگاني و قوانين و مقررات مربوطه اداره خواهد شد.
ماده 3 - مدت سازمان نامحدود است.
** ماده 4 - مركز سازمان تهران است و سازمان ميتواند با تصويب مجمع عمومي براي انجام موضوع فعاليت خود در استان‌هائي كه تاسيس و بهره‌برداري از پايانه به تائيد وزارت راه و ترابري رسيده باشد نسبت به ايجاد دفتر و يا نمايندگي اقدام نمايد.
ماده 5 - سرمايه سازمان مبلغ يك ميليون ريال منقسم به يكصد سهم ده هزار ريالي با نام و غير قابل انتقال است كه كلا متعلق به دولت جمهوري اسلامي ايران بوده تماما از محل اموال وزارت راه و ترابري موضوع وجوه حاصل از درآمدهاي پايانههاي موجود تامين خواهد شد.
تبصره 1- كليه تاسيسات و اموال غيرمنقول ايجاد شده از محل طرح‌هاي عمراني مربوط به پايانههاي مستحدثه در بندرعباس و بنادر امام خميني، بوشهر و چاه‌بهار (ظرف مدت حداكثر 6 ماه) توسط كارشناسان منتخب مجمع عمومي سازمان به قيمت روز ارزيابي و در صورتيكه اين قيمت كمتر از مجموع پرداختي دولت بابت طرح‌هاي عمراني مذكور نباشد (پس از تائيد مجمع عمومي سازمان) سرمايه سازمان معادل قيمت ارزيابي افزايش خواهد يافت.
تبصره 2- نحوه واگذاري سهام پايانه هر محل تا 49% به بخش غيردولتي به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه به پيشنهاد مجمع عمومي به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد (با توجه به مفاد ماده 4 اين اساسنامه)
--------------------------------------------------------------------------------
* اصلاحيه بموجب نامه شماره 4529/د مورخ 18/7/75 معاون رئيس جمهور ودبير شورايعالي اداري
** اصلاحيه بموجب تصويب‌نامه شماره 115118/ ت 373 ه مورخ 1/10/60
فصل دوم- موضوع سازمان
*ماده 6 - موضوع سازمان:
الف - تعيين و تدوين سياست‌ها و خط‌مشي‌هاي اجرائي و ضوابط و معيارهاي فني اقتصادي، ايمني و خدمات حمل و نقل جادهاي و صدور مجوزهاي مربوطه از جمله مجوز فعاليت شركت‌ها و موسسات حمل و نقل جادهاي داخلي و بين‌المللي، مجوز ايجاد هر گونه تاسيسات و مجتمع‌هاي خدماتي رفاهي بين‌راهي، مجوز بهره‌برداري‌هاي ويژه از شبكه راه‌هاي كشور (پروانه تردد) توسط وسايل‌نقليه خارجي و مجوز عبور بارهاي ترافيكي و محموله‌هاي خطرناك در چارچوب ضوابط و مقررات مربوطه.
ب - احداث، بهره‌برداري، توسعه و نگهداري پايانههاي عمومي وسايل‌نقليه باربري در كليه نقاط كشور و همچنين ايجاد تيرپارك‌ها و مجتمع‌هاي رفاهي بين‌راهي در نقاط مختلف كشور كه بخش غيردولتي راغب به ايجاد آن نمي‌باشند و بهره‌برداري از اين قبيل تاسيسات و ارائه خدمات به رانندگان وسائل‌نقليه باربري و نيز احداث و توسعه و بهره‌برداري و نگهداري مراكز توزين و كنترل و هدايت حمل و نقل جادهاي و ساير تاسيسات مورد نياز.
ماده 7- قبل از شروع هر سال مالي طرح‌هاي مربوط به ساخت و احداث پايانه‌ها و تاسيسات مورد نياز و همچنين هزينه‌هاي متعلقه آن در برنامه عمليات و بودجه سالانه سازمان منظورخواهد شد كه پس از تصويب آن به‌مرحله اجراء در خواهد آمد.
--------------------------------------------------------------------------------
* اصلاحيه بموجب نامه شماره 4529/ د مورخ 18/7/75 معاون رئيس جمهور ودبير شورايعالي اداري
فصل سوم - اركان سازمان
ماده 8 - سازمان داراي اركان زير است:
مجمعه عمومي
هيات عامل
مدير عامل
بازرس (حسابرس)
مجمع عمومي
ماده 9 - اعضاء مجمع عمومي عبارتند از:
وزير راه و ترابري
وزير امور اقتصادي و دارائي
معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان برنامه و بودجه
تبصره 1- رياست مجمع عمومي با وزير راه و ترابري خواهد بود.
تبصره 2- در غياب اعضاء مجمع عمومي نمايندگان آنان در جلسه شركت خواهند كرد.
ماده 10 - وظايف و اختيارات مجمع عمومي به شرح زير است:
· رسيدگي و اتخاذ تصميم در مورد گزارش‌هاي هيات عامل و تعيين و تصويب خط‌مشي كلي و برنامه عمليات و بودجه سالانه سازمان.
· رسيدگي و اتخاذ تصميم نسبت به گزارش سالانه، ترازنامه و حساب سود و زيان سازمان با توجه به گزارش هيات عامل و بازرس (حسابرس) سازمان.
· تصويب تشكيلات سازمان پس از تائيد سازمان امور اداري كشور.
· تصويب آئين‌نامه‌هاي مالي و معاملاتي پس از تائيد وزارت امور اقتصادي ودارائي.
· انتخاب و عزل اعضاء هيات عامل و مدير عامل به پيشنهاد رياست مجمع.
· تعيين حقوق و مزايا و پاداش اعضاء هيات عامل و مدير عامل و حق‌الزحمه بازرس (حسابرس) سازمان.
· رسيدگي و اتخاذ تصميم در مورد سرمايه‌گذاري، مشاركت، اخذ وام و تحصيل اعتبار.
· اتخاذ تصميم در خصوص نحوه تقسيم سود ويژه و مطالبات لاوصول سازمان.
· اتخاذ تصميم در مورد ارجاع دعاوي به داوري و همچنين اتخاذ تصميم در مورد مصالحه در دعاوي مطروحه با رعايت قوانين و مقررات مربوطه.
· اتخاذ تصميم در مورد ساير اموري كه طبق قانون تاسيس سازمان و مقررات اين اساسنامه و قانون تجارت وساير ضوابط قانوني به‌عهده مجمع عمومي ميباشد.
ماده 11 - جلسات مجمع عمومي به طور عادي سالي 2 بار (يكبار در 6 ماهه اول سال براي اتخاذ تصميم در مورد ترازنامه و حساب سود و زيان و يكبار در 6 ماهه دوم سال براي تصويب بودجه سازمان) به دعوت رئيس مجمع تشكيل ميگردد.
تبصره 1- مجمع عمومي ممكن است به طور فوق‌العاده به دعوت رئيس مجمع يا به تقاضاي هر يك از اعضاء مجمع عمومي و از طريق رئيس مجمع با دعوت كتبي و ذكر علت تشكيل شود.
تبصره 2- دستور جلسه در دعوتنامه ذكر ميگردد و مدارك مربوط به دستور جلسه به ضميمه دعوتنامه با ذكر تاريخ و محل تشكيل جلسه براي اعضاء ارسال ميشود. زمان اعلام جلسه حداقل 15 روز قبل از تشكيل جلسه خواهد بود.
تبصره 3- اعضاء هيات عامل، مدير عامل و بازرس (حسابرس) بدون حق راي مي‌توانند در جلسات مجمع عمومي شركت نمايند.
تبصره 4- جلسات مجمع عمومي با حضور كليه اعضاء (و يا نمايندگان آنان) رسميت مي‌يابد و تصميمات آن با اكثريت آراء اعضاء مجمع معتبر خواهد بود.
هيأت عامل
ماده 12 - هيات عامل مركب از 5 نفر (3 نفر عضو موظف و 2 نفر عضو غيرموظف) ميباشد كه براي مدت 2 سال به پيشنهاد رئيس مجمع و تصويب مجمع عمومي انتخاب مي‌شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
* تبصره1- مدير عامل سازمان (رئيس سازمان) معاون وزير راه و ترابري و دبير شورايعالي هماهنگي ترابري كشور و همچنين رئيس هيات عامل ميباشد كه از بين اعضاي هيات عامل به پيشنهاد رئيس مجمع و تصويب مجمع عمومي انتخاب ميشود.
تبصره 2- اكثريت اعضاء هيات عامل بايد داراي تحصيلات دانشگاهي بوده و يكي از آنها داراي تحصيلات دانشگاهي در يكي از رشته‌هاي مالي و يا اقتصادي باشد.
تبصره 3- اعضاء مجمع عمومي شركت‌هائي كه بر اساس ماده 5 اين اساسنامه ايجاد خواهند شد اعضاء هيات عامل سازمان اصلي خواهند بود.
تبصره 4- هيات عامل از بين خود يك نفر را به‌عنوان منشي انتخاب مي‌نمايد تا تصميمات هيات عامل و آراء و نظريات را در دفتر مخصوص ثبت و به امضاء اعضاء حاضر در جلسات هيات عامل برساند.
تبصره 5- جلسات هيات عامل با حضور حداقل چهار نفر از اعضاء تشكيل و تصميمات آن با اكثريت آراء اتخاذ ميگردد.
تبصره 6- در صورت فوت يا بازنشستگي يا استفعاء يا حجر و يا بركناري از خدمت هر يك از اعضاء هيات عامل مجمع عمومي به‌طور فوق‌العاده برابر مقررات اين اساسنامه تشكيل شده و جانشين وي را براي بقيه مدت انتخاب خواهد كرد.
ماده 13 - وظايف و اختيارات هيات عامل به شرح زير است:
· اجراء مصوبات و تصميمات مجمع عمومي.
· تهيه بودجه و برنامه سالانه سازمان و تسليم آن به مجمع عمومي.
· تهيه طرح تشكيلات و آئين‌نامه‌هاي مالي و معاملاتي و ساير آئين‌نامه‌هاي مورد نياز سازمان و پيشنهاد آن به مجمع عمومي.
· نظارت و اجراء برنامه‌هاي جاري سازمان با توجه به تصميمات و سياست‌هاي متخذه از مجمع عمومي.
· افتتاح حساب در بانك‌ها و معرفي امضاهاي مجاز.
· تعيين حق مشاوره براي وكلاي دادگستري و مشاورين وافراد فني مورد نياز سازمان با رعايت مقررات مربوطه.
· اتخاذ تصميم راجع به امور مربوط به استخدام و عزل و نصب مستخدمين سازمان طبق مقررات مربوطه.
· اتخاذ تصميم پيرامون مطالبات مشكوك‌الوصول سازمان.
· ارائه پيشنهاد به مجمع عمومي در زمينه صلح و سازش و ارجاع دعاوي به داوري.
· ارائه طرح‌ها و پيشنهادهاي مطروحه از سوي مدير عامل و هر يك از اعضاء هيات عامل و بازرس (حسابرس) سازمان كه جهت حفظ حقوق و بهتر اداره شدن و تحقق اهداف سازمان ضروري تشخيص داده ميشود، به مجمع عمومي.
· اتخاذ تصميم نسبت به خريد و فروش اموال منقول و غيرمنقول سازمان و همچنين عقد قراردادهاي اجاره و استيجاره اموال و اماكن مورد نياز در حدود و چارچوب آئين‌نامه مالي و معاملاتي سازمان و ساير مقررات مربوطه و پيشنهاد لازم در خصوص فروش اموال غيرمنقول به مجمع عمومي.
· تدوين و اجراء برنامه‌هاي آموزشي ضمن خدمت در قالب اهداف و وظايف سازمان.
تبصره 1- هيات عامل موظف است در زمان تنظيم برنامه عمليات و بودجه سالانه سازمان (براي هر سال مالي) موضوع احداث و ساخت پايانه و تاسيسات مورد لزوم و هزينه‌هاي متعلقه را پيش‌بيني نموده باشد.
تبصره 2- هر يك از اعضاء هيات عامل سازمان ميتواند بطور موقت حق امضاء خود را در حدود وظايف محوله موضوع بند "5" ماده (13) اين اساسنامه به يكي از مديران يا كاركنان ذيصلاح سازمان واگذار نمايد.
مدير عامل
ماده 14 - مدير عامل بالاترين مقام اجرائي سازمان بوده و امور سازمان را طبق مفاد اين اساسنامه و آئين‌نامه و مقررات مربوط و بودجه مصوب اداره مي‌نمايد و داراي وظايف و اختيارات مشروحه زير ميباشد:
· اجراء مصوبات و تصميمات مجمع عمومي و هيات عامل و انجام كليه امور اداري و اجرائي سازمان در حدود بودجه مصوب و طبق مفاد اين اساسنامه و مقررات مربوط.
· رسيدگي و اتخاذ تصميم درباره امور اداري و استخدامي و آموزش كاركنان در حدود آئين‌نامه‌هاي داخلي سازمان و ساير مقررات مربوط.
· نظارت بر حسن اجراء مفاد اساسنامه و آئين‌‌ها و مقررات و بودجه سازمان.
· امضاء نامه‌ها، قراردادها، انجام معاملات و صدور اجازه پرداخت در حدود مصوبات هيات عامل و با رعايت بودجه مصوب.
· امضاء كليه چك‌ها، قراردادها و ساير اسناد تعهدآور توسط مدير عامل و يكي از اعضاء موظف هيات عامل (مشتركا) به‌عمل خواهد آمد.
· نمايندگي سازمان در كليه مراجع قانوني با حق توكيل به غير و ارائه پيشنهادات لازم در زمينه ارجاع دعاوي و به داوري و در موارد لزوم صلح و سازش (به هيات عامل) .
· پيشنهاد افزايش يا كاهش سرمايه سازمان به مجمع عمومي پس از بررسي و تائيد هيات عامل.
· پيشنهاد در مورد سرمايه‌گذاري و مشاركت با بخش‌هاي دولتي- خصوصي و يا عمومي به "هيات عامل".
· تنظيم گزارش‌هاي مالي و امور جاري و عمليات انجام شده و ارائه آن به هيات عامل جهت طرح در مجمع عمومي.
تبصره 1- مدير عامل ميتواند به مسئوليت خود قسمتي از اختيارات خويش را به هر يك از اعضاء هيات عامل تقويض نمايد.
تبصره 2- در صورت انقضاي دوره تصدي مدير عامل و اعضاء هيات عامل اقدامات آنان براي اجراي مفاد اين اساسنامه تا تعيين مدير عامل و اعضاء هيات عامل جديد نافذ و معتبر ميباشد.
تبصره 3- مدير عامل و اعضاء موظف هيات عامل مي‌بايست بطور تمام وقت در اختيار سازمان باشند و نمي‌توانند هيچ نوع شغل موظف ديگري را عهده‌دار گردند.
بازرس (حسابرس)
ماده 15 - انجام امور بازرس (حسابرسي) سازمان به‌عهده سازمان حسابرسي وزارت امور اقتصادي و دارائي است و سازمان مذكور عهده‌دار وظيفه بازرس قانوني سازمان وفق قوانين و مقررات مربوط ميباشد.
--------------------------------------------------------------------------------
* اصلاحيه بموجب نامه شماره 4529/ د مورخ 18/7/75 معاون رئيس جمهور ودبير شورايعالي اداري
فصل چهارم- ساير مقررات
ماده 16- سال مالي سازمان از اول فروردين ماه هر سال شروع و در پايان اسفند ماه همان سال خاتمه مي‌يابد، به‌استثناء اولين سال كه از تاريخ تشكيل شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پايان مي‌يابد.
ماده 17- ترازنامه و حساب سود و زيان و صورت دارائي و بدهي سازمان حداقل (45) روز قبل از تشكيل جلسه مجمع عمومي سالانه بايد دراختيار بازرس (حسابرس) قرار گرفته باشد.
ماده 18- هيات عامل سازمان مكلف است هر سال 10% سود ويژه سازمان را به‌عنوان اندوخته قانوني منظور نمايد تا وقتي كه اندوخته مزبور معادل سرمايه ثبت شده سازمان بشود.
تبصره- افزايش سرمايه سازمان از محل اندوخته قانوني مجاز نمي‌باشد.
ماده 19- سازمان از نظر مقررات مالي و اداري تابع اين اساسنامه و آئين‌نامه‌هاي مربوط ميباشد و در كليه موضوعاتي كه در اين اساسنامه پيش‌بيني نگرديده است تابع مقررات قانون تجارت و قوانين و مقررات مربوط به شركت‌هاي دولتي خواهد بود.
ماده 20- اين اساسنامه مشتمل بر چهار فصل و بيست ماده و بيست و يك تبصره ميباشد و از تاريخ تصويب قابل اجرا خواهد بود.
توضيح : اصلاح اساسنامه سازمان بر اساس تبصره 3 ماده واحده قانون تاسيس و تبصره 1 ماده 2 مصوبه شماره 5890 / د ش مورخ 15/8/73 شورايعالي اداري بايستي به تصويب هيات دولت برسد ليكن بر اساس نامه شماره 207/26879/15452/6 مورخ 15/5/75 دبير هيات دولت موضوع اصلاحيه اساسنامه سازمان در هيات دولت مطرح و مقرر شد "چون نيازي به اصلاح اساسنامه توسط دولت نيست، پيشنهاد به شورايعالي اداري ارجاع شود تا در صورت لزوم اساسنامه مورد بازنويسي قرار گيرد".
The road and rail organization has not changed from the outset as it stands today, and has undergone many changes throughout history. In this article, we will discuss the statutes of this government agency.
The international transportation mechanism has long been not the way it is today. The transportation of goods between adjacent and non-adjacent countries has undergone changes in various ways due to air, sea, land, railways in history. These changes are often due to the advancement and change of technology in countries and changes in responsible organizations.
Today, international shipping companies prepare goods ready for transit according to the organization's goals and list of services.