حمل و نقل بین المللی یکی از مهم ترین شاخص ها و صنعت های کاربردی در حوزه ی صادرات و واردات است .در حرفه ی صادرات کالا وقتی که از مرز های کشور برای ارسال کالا عبور کنیم ، به دو دسته قطعی و موقت تقسیم می شود .
در صادرات قطعی ، از پرداخت حقوق گمرک در رابطه با سود بازرگانی عوارض و مالیات معاف هستیم اما مشمول هزینه های گمرکی از جمله تخلیه و بارگیری ، انبارداری ، آزمایش و تعرفه بندی ، بدرقه کالا و خدمات فـوق العاده می باشیم که میزان و شرایط دریافت آن با تصویب هیئت وزیران تعیین می شود .
زعفران به علت شرایط اقلیمی و سابقه دیرینه ای که در ایران در رابطه با کشت آن وجود دارد ، از کالا صادراتی ایران محصوب می شود .
برای صادرات کالا قوانین و مقررات خاص و دسته بندی شده ای وجود دارند . این قوانین و مقررات شامل اسناد و مدارک لازم ، مشخصات و اطلاعات صادرکننده و تشریفات ترخیص از گمرک می باشد . اسناد و مدارکی از قبیل قبض انبار ، اصل و کپی کارت بازرگانی به جز موارد پیش بینی شده ، مجوز صدور برای کالاهای مجاز مشروط ، گواهی بهداشت در صورت لزوم ، ارائه گواهی استاندارد در صورت لزوم ، قیمت گذاری کالای صادراتی ، تنظیم صورت عدلبندی ، اصل و کپی وکالتنامه ، معرفی نامه رسمی دایر به معرفی نماینده و ... ، در صادرات کالا نقش دارند .
مشخصات صادر کننده و ارسال کننده کالا نیز که شامل مشخصات نماینده صادرکننده ، مشخصات گیرنده کالا در مقصد ، مشخصات خریدار ، شماره و تاریخ و مشخصات مجوز صدور و سایر گواهیهای ارائه شده حسب مورد ، کشور مبدا ، کشور مقصد ، ناوگان حمل و نقل بین المللی ، شرایط معامله و پرداخت و تحویل کالا ، محل بارگیری ، گمرک محل انجام تشریفات صدور کالا ، مشخصات محموله ، مشخصات کالا و محاسبه و درج هزینه های گمرکی می شود ، باید کامل و صحیح باشد .
در حمل و نقل بین المللی کالای صادراتی ، باید توجه داشت که کالا از مرز های کدام کشور یا کشور ها عبور می کند . این موضوع برای سازمان های نظارتی کشور مقصد و کشور مقصد نهایی کالا ابلاغ می شود .
شرکت های حمل و نقل بین المللی ، وسیله یا وسایل نقلیه ترانزیت کالا را مشخص کرده و ابلاغ می نمایند . تمام کالای صادراتی که از طریق ناوگان باربری در فرایند صادرات کالا از جمله زعفران قرار می گیرند ، شامل بارنامه می باشند که بسته به نوع ناوگان دارای قوانین و تشریفات مربوط به حمل و نقل هوایی ، دریایی ، ریلی و یا زمینی(جاده ای) می باشند .
ایران از بزرگ ترین تولید کننده های زعفران جهان محسوب می شود . با توجه به اهمیت زعفران در مجموعه کالاهای صادراتی غیر نفتی ایران در پژوهش پیش رو به بررسی مزیت نسبی فیزیکی و صادراتی زعفران ایران و اولویت بندی بازارهای هدف صادرات زعفران ایران پرداخته شده است .
برای حمل و نقل بین المللی این کالا از قوانین مربوط به کنترل کیفیت و استاندارد های مواد خوراکی مصرفی استفاده می شود . این کالا در بسته بندی های مختلف با ابعاد و اشکال مختلف تولید می شود و به بازار های ایران و جهان عرضه می شود.
بسیاری از استاندارد های مهم زعفران توسط مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تعیین می شود .
شاخص ها و استاندارد های کیفیت زعفران :
به منظور تحلیل مزیت های نسبی تولید زعفران در ایران شاخص مزیت های فیزیکی TEI ، SAI ، LQ و جهت بررسی مزیت نسبی صادرات زعفران شاخص RCA ، RSCA، MI، ETT به کار گرفته می شود . در این راستا شاخص های مزیت فیزیکی نشان داده که از میان 17 استان تولید کننده ی زعفران در ایران ، استان های کرمان ، یزد و خراسان جنوبی با بالاترین میزان میانگین شاخصTEI و استان های خراسان جنوبی و خراسان رضوی بالاترین مقدار میانگین شاخص SAI و استان های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و یزد بالاترین مقدار شاخصLQ را به خود اختصاص داده اند. تحقیق و تحلیل در مورد شاخص های مزیت صادراتی نشان داده است که ایران در صادرات زعفران دارای مزیت و ویژگی های مناسب صادراتی می باشد .
محصولاتی که از زعفران در آنها استفاده می شود :
زعفران برای اهداف مختلفی مصرف می شود . زعفران متعلق به خانواده زنبق است و از هزاران سال پیش مورد استفاده قرار می گرفت . در زمانهای خیلی دور به عنوان یک راه برای درمان و جلوگیری از سرفه ، سرماخوردگی ، بیماری های معده، بی خوابی، خونریزی رحمی و بیماری های قلبی و نفخ و … استفاده میشد . زعفران دارای مقدار زیادی منگنز، ویتامین C، آهن ، پتاسیم و ویتامین B6 است . البته استفاده زیاد از آن دارای مضرات خطرناکی از جمله سقط شدن جنین در ماه های اول حاملگی می باشد .
محصولاتی از قبیل چای زعفرانی ، افشانه زعفران ، زعفران فشرده ، گز زعفرانی ، نبات زعفرانی کریستال و جعبه ای ، نبات شاخه ای زعفرانی و انواع پولکی زعفرانی ، از محصولاتی هستند که از زعفران در آنها استفاده می شود .
اولویت بندی بازار هدف نقش مهمی در تمرکز فعالیت های بازاریابی و در نتیجه فروش کالا به مشتری دارد . اولویت بندی بازار های هدف به وسیله‌ی دو فرایند غربال‌گری و تاکسونومی عددی انجام می شود . اولویت بندی کشورهای عمده ی واردکننده ی زعفران با شاخص طی دو مرحله انجام می شود . در مرحله اول از شاخص پتانسیل بازار که شامل متوسط ارزش واردات و ضریب بی ثباتی و متوسط نرخ نسبی رشد سالیانه ارزش واردات می باشد استفاده شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که کشورهای چین، امارات متحده عربی، ایرلند، اسپانیا و لهستان اولویت بالاتری دارند . در مرحله دوم علاوه بر شاخص های فوق از شاخص جاذبه بازار که شامل ضریب جینی و ثبات ریسک سیاسی و اقتصادی و نرخ رشد جمعیت می باشد نیز استفاده گردیده است . نتایج نشان داد که کشورهای امارات متحده عربی، ایرلند، لهستان، اسپانیا و سوئد با اولویت ترین کشور ها برای ارسال رعفران هستند. فرایند تاکسونومی عددی یکبار با شاخص های پتانسیل بازار و در مرحله دوم با شاخص های پتانسیل و جاذبه بازار انجام شد. نتایج بدست آمده از مرحله اولتاکسونومی عددی با حذف کشورهای غیر همگن نشان داد که کشورهای امارات متحده عربی،ایتالیا، آمریکا، اسپانیا و فرانسه پنج اولویت اول را به خود اختصاص داده اند و نتایج مرحله دوم فرایند تاکسونومی عددی هم با حذف کشورهای غیر همگن نشان داد که کشورهای اسپانیا، ایرلند، ایتالیا ،قطرو فرانسه پنج رتبه اول را به خود اختصاص داده اند.
زعفران به علت اختلاف کیفیت و با ارزش بودن از کالای مصرفی محسوب می شود که از دیرباز مورد توجه ساختمان حرفه ی کشاورزی و تجارت ایرانیان بوده است .
اما در کشاورزي شهرستان تربت حيدريه ، با توجه به امکانات و پتانسيل هاي فعلی کشاورزي ایران از امکانات ويژه اي براي کشت زعفران برخوردار است. در تحقيق حاضر با استفاده از اطلاعات جمع آوري شده از جهاد کشاورزي استان خراسان رضوي و موارد بررسی شده در سالنامه آمار بازرگاني خارجي براي سال زراعي 92-91 به تحقیق مزيت نسبي توليد زعفران در شهرستان تربت حيدريه با استفاده از شاخص DRC و ماتريس تحليل سياسي PAM پرداخته شد که به اين منظور از شاخص هاي مزيت نسبي آشکارشده (RCA) و مزيت نسبي آشکارشده متقارن (RSCA) استفاده گرديد . نتايج نشان داد شهرستان تربت حيدريه در توليد زعفران داراي مزيت نسبيمی باشد . همچنين بر طبق شاخص NPC قيمت بازاري زعفران بيش از قيمت سايه اي آن است و لذا توليدکننده ی زعفران از يارانه بهره برده است و از بازار محصول حمايت مي شود. بر طبق معيار EPC نيز مداخله هاي دولت به سود توليد اين محصول عمل کرده است و درمجموع از بازار نهاده و محصول حمايت مي شود. درنهايت سودآوري خالص اجتماعي نيز در همه حالات مثبت مي باشد . همچنين بر طبق هر دو معيار مزيت نسبيصادرات در سال هاي 2012-2004 کشورهاي ايران ، اسپانيا و يونان به ترتيب داراي اولويت مزيت نسبي صادرات در جهان هستند این این درحالي است که صادرات زعفران ايران ارزش افزوده بالايي ندارد لذا در راستاي بهبود وضعيت کنوني ، پيوستن به سازمان تجارت جهاني جهت کاهش تعرفه هاي صادرات ، توجه به بازاريابي محصول و ارائه تسهيلات لازم ازجمله حمايت هاي ارزي پيشنهاد مي شود.
کشور های مهم در زمینه ی صادرات زعفران بررسی شده اند . به دست آوردن آمار صحیص و به روز در این زمینه می تواند عاملی رقابتی و کلیدی در این خصوص باشد .
معرفی شرکت های حمل و نقل بین المللی :
شرکت بین المللی ایساتیس راه پارس
شرکت حمل و نقل بین المللی ایرمان
شرکت حمل بین المللی کالا نیلی ترانس ایرانیان
شرکت ترابری بین المللی زیمانورد پارس
شرکت حمل و نقل بین المللی ستاره آبی دریای خروشان