حمل و نقل بین المللی دارای قوانین و مقرراتی است که شامل جزئیات فراوانی می شود . در هریک از مراحل یک فرایند موفق حمل کالا قوانین و مقرراتی تعیین شده است . برای مثال تشریفات گمرکی ، فاکتور ها و سند های مالکیت کالا و مدارک لازم برای تثبیت قرارداد های استفاده از ناوگان حمل و نقل هر کدام با توجه به فرایند های تخصصی از پیش تعیین شده انجام می شوند . ترانزیت کالا شامل استفاده از ناوگان های زمینی(جاده ای) ، دریایی، هواییو ریلی برای ارسال کالا از کشور مبدا به کشور مقصد می باشد . ترابری بار تجاری یکی از خدمات شرکت های حمل و نقل بین المللی محسوب می شود . روش های لجستیک دیگر از جمله باربری کالای غیر تجاری و فریت بار مسافری هر کدام از قوانین و مقررات مجزای مربوط به خود استفاده می کنند . نوع کالا نیز یکی از عوامل تخصصی می باشد که از تشریفات و قانون های مخصوص به همان نوع کالا پیروی می کند . این موضوع همچنین در انتخاب و تجهیز ناوگان حمل و نقل کالا نیز تاثیرگذار است .
این مقاله در مورد کنوانسیون CMR می باشد . کنوانسیون CMR در برگیرنده رنج وسیعی از اطلاعات ناظر بر حمل و نقل بین المللی زمینی(جاده ای) کالا می باشد .
در ۱۹ می سال ۱۹۵۶ (۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۵) پنج کشور اروپایی یعنی هلند ، انگلیس ، فرانسه و احتمالاً بلژیک و سوئیس به منظور یکنواخت سازی شرایط حاکم بر قراردادهای حمل و نقل بین المللی زمینی(جاده‌ای) کالا به خصوص اسناد مورد استفاده برای باربری بین‌المللی و مسئولیت حمل کننده و تنظیم روابط او با فرستنده و گیرنده کالا ، در شهر ژنو گرد آمده و مقرراتی را مشتمل بر یک مقدمه و ۵۱ ماده تحت عنوان ، کنوانسیون قرارداد حمل بین‌المللی جاده‌ای کالا سی ام آر(CMR) تهیه و به امضا رساندند و در تاریخ پنجم ژوئیه ۱۹۷۸ مطابق با 1357/4/14 یک مقاوله نامه اصلاحی دارای ۱۲ ماده به آن افزوده و بدین طریق وظایف و مسئولیت‌های شرکت‌های کریر در مقابل فرستنده و گیرنده تعیین شد.
این کنوانسیون در کلیه موارد حمل و نقل جاده‌ای به استثنای حمل‌های پستی ، اثاثیه منزل و جنازه قابلیت اجرایی دارد.
اگر بخواهیم به صورت خلاصه و چکیده ، قوانین و مقررات شرکت هاو مشتریان ساختمان حرفه ی حمل و نقل بین المللی را بررسی کنیم ، می توان اینگونه گفت که : تصرفات حمل کننده نسبت به کالای حمل شده با وسیله نقلیه ، نیابتی است . او در جریان حمل ملزم به رعایت دستورات قانونی شخص ذی نفع است .
مقررات حق یاد شده در قانون تجارت ایران (ناظر بر حمل های ملی) با مقررات مربوط در کنوانسیون CMR که کشور ایران هم عضو آن شده است و ناظر بر حمل های بین المللی کالا است ، با وجود برخی تشابه ها ، دارای برخی تفاوت ها نیز می باشد .
ماده 378 قانون تجارت ایران در این خصوص قرارداد حمل و نقل را تابع مقررات وکالت دانسته است .
مطابق این قانون ، صاحب کالا یا مشتری درخواست کننده ترابری ، می تواند خطاب به متصدی حمل و نقل کالادستوراتی ، علاوه بر مفاد قرارداد صادر نماید .
ترانزیت لجستیک کالا ، بر این اساس حق ارسال کننده در متوقف کردن کالای در جریان فرآیند حمل و نقل، با حق فروشنده مبنی بر توقیف کالای در جریان حمل متفاوت است .
در واقع کنوانسیون CMR به منظور تامین منافع و حقوق دست اندرکاران حمل و نقل جاده‌ای و یکنواخت ساختن شرایط حاکم بر قرارداد های حمل و نقل بین المللی زمینی ایجاد شده است.
کنوانسیون CMR در همه حالت‌های حمل و نقل بین المللی و همچنین در حالت‌های خاص حوزه حمل ترکیبی به شرطی که کالا از وسایل نقلیه جاده‌ای تخلیه نشود دارای قابلیت اجرایی است.
توجه عمده به این نکته که در این کنوانسیون ، به علت مشخص بودن روابط بین فرستنده ، حمل کننده اولیه و حمل کنندگان بعدی ، برای گیرنده در چرخه عملیات حمل و نقل بین المللی یک سند تحت نام CMR که در چارچوب استاندارد در سطح بین المللی صادر می‌شود ، لازم می باشد .
مواردی که شامل مسئولیت هر یک از دست اندر کاران در زنجیره حمل و نقل بین المللی جاده‌ای و به خصوص تعیین حداکثر میزان مسئولیت حمل کنندگان در موارد فقدان و بروز خسارت به محمولات و یا تاخیر در حمل و تحویل کالا می شود نیاز به وجه دارند . این امکان فراهم گردیده که شرکت‌های بیمه بتوانند در شکلی ساده و موثر مسئولیت حمل کنندگان را بیمه کنند.
مفاد این کنوانسیون جهانی مهمترین راهنمای اجرا کنندگان پروسه حمل بین المللی کالا از طریق جاده هاست و حیطه وظایف ، مسئولیت‌ها و حقوق آنها را مشخص می‌کند.
در حوزه ی حمل و نقل بین المللی با قرارداد ها و کنوانسیون متعددی روبرو هستیم که هر کدام نیاز های باربری را مطرح ، بررسی و برطرف می کنند . برای مثال کنوانسیون تیر ، ناظر بر روابط بین حمل کننده ، گمرک و موسسه ضامن است ، در صورتی که کنوانسیون «سی ام آر» بر تنظیم روابط بین حمل کننده ، فرستنده و گیرنده نظارت می کند.
این سند در سه نسخه اصلی صادر می‌گردد ، نسخه اول مخصوص فرستنده کالا ، نسخه دوم همراه کالا برای گیرنده و نسخه سوم نزد حمل کننده باقی می‌ماند.
لازم به ذکر است CMR در فرایند باربری کالا ، بارنامه محسوب نمی شود ، قابل انتقال و ظهرنویسی نبوده و سند مالکیتی تلقی نمی‌شود و به وسیله آن نمی‌توان به بانک مراجعه و وجه اعتبار را دریافت کرد.
کنوانسیون CMR نوعی پوشش بیمه‌ای برای مسئولیت شرکت‌های کریر محسوب می شود . با بیمه کردن «سی ام آر» مسئولیت شرکت‌های کریر بیمه می‌شوند و در مقابل خسارات احتمالی مصون می‌گردند.
برای دسترسی به متن کامل مقاله به لینک زیر مراجعه کنید .
حق در اختیار گرفتن کالا در کنوانسیون CMR و مقایسه آن با قانون تجارت در ایران
همچنین برای دانلود کتاب زبان اصلی CMR Convention نوشته ی Alan E Donalds می توانید به لینک زیر در وبسایت آمازون(Amazon) مراجعه کنید .
BUY CMR CONVENTION BOOK
یکی از موضوعات مهم و پرکاربرد در حوزه ترابری کالا ، مسئلۀ راهنامه است که بررسی احکام و مسائل مربوط به آن شایسته می نماید . سند مزبور با ديگر اسناد حمل مانند بارنامۀ دريايي، بارنامۀ زميني، بارنامۀ فياتا تفاو تهایی دارد. برای اطلاعات بیشتر در مورد راهنامه در کنوانسیون CMR به فایل زیر رجوع کنید .
راهنامه در کنوانسیون سی ام آر
وبسایت حمل کالا دات کام جامعترین بانک اطلاعاتی حمل و نقل بین المللی و داخلی در ایران می باشد . برای بدست آوردن اطلاعات معتبر و دقیق در حوزه ترانزیت بین المللی ، باربری داخلی و اطلاعات شرکت های سرویس دهنده در این زمینه ، همچنین برای اطلاع از قوانین و مقررات این کسب و کار با ما همراه باشید .
معرفی شرکت های حمل و نقل بین المللی :
شرکت حمل و نقل بین المللی کاسپین حمل آسیا
کمپانی حمل و ترابری بین المللی روان راه
شرکت حمل و نقل کالای فراتجارت هخامنش
شرکت حمل بین المللی خط صبا
شرکت حمل و نقل بین المللی بدر اندیشان پارسیان