حمل و نقل بین المللی در این مقاله در حوزه ی وسایل نقلیه ترانزیت لجستیک کالا بررسی خواهد شد . ترابری کالای تجاری و صنعتیاصولا با استفاده از یک یا ترکیبی از روش های حمل و نقل کالا از جمله بارفرابری دریایی ، هوایی ، ریلی و زمینی(جاده ای) انجام می شود .
امروزه این وسایل نقلیه حمل لجستیک از سوخت فسیلی استفاده می نمایند . تجارت بین المللی به علت تامین نیازهای معیشتی ، اقتصادی و صنعتی از ضروریات کشور محسوب می شود . با بالا رفتن نقش بخش خصوصی و شرکت های حمل و نقل بین المللی این موقعیت برای سرمایه گذاری در این بخش به وجود آمده است . کالای صادراتی و وارداتی از طریق ناوگان ترانزیت بین المللی از طریق عبور از مرز یک یا چند کشور از نقطه مبدا به مقصد می رسد .
اما اگر بخواهیم این ساختمان حرفه را در بخش تخریب زیست مورد بررسی قرار دهیم ، باید به مسائلی از قبیل ایجاد ترافیک و مصرف بالای سوخت اشاره کنیم . این وسایل نقلیه به طور معمول شامل کامیون ، کشتی ، هواپیما و قطار می باشد .
حمل و نقل هوایی یکی از مطمئن ترین روش های حمل و نقل است که در دولت 11 و 12 از توسعه ی چشم گیری بهره برد . ناوگان های هواپیمایی از جهت نوسازی و انطباق با تکنولوژی جهانی و همچنین تعمیرات و اطمینان از عدم فرسودگی هواپیما های فعلی تحت نظارت قرار می گیرد .
خدمات شرکت های حمل ونقل هوایی می تواند به دسته های مختلفی همچون صادرات هوایی ، واردات هوایی ، ترانشیپمنت ،کالای فاسد شدنی ، کالای خطرناک ، چارترینگ پرواز باری ، لوازم شخصی ، بار نمایشگاهی،نمونه های تجاری ، خدمات DDP و DAP و غیره تقسیم بندی شود . قراردادهای بسته شده با شرکت های هواپیمایی معتبر و سرعت و دقت ، عاملی مهم و رقابتی برای شرکت های حمل و نقل هوایی محسوب می شود.
حمل و نقل دریایی بیشترین سهم ترابری کالا را در بین روش های دیگر به خود اختصاص داده است . ترانزیت کالا از طریق دریا ها در بسیاری از شرایط طول مسیر را کوتاه کرده و این چنین در بهینه سازی سوخت نقش خواهد داشت .
کشتی های ترابری بار نیز از سوخت فسیلی به عنوان سوخت مصرفی استفاده می کنند . تجارت حمل و نقل بین المللی در این میزان به لحاظ تناژی حدودا شش میلیون تن از انواع کالاست كه تقريبا يك سوم آن را كالاهاي نفتي و يك سوم آن را كالاهاي فله و خشک و بقيه را كالاهاي غير فله تشكيل مي دهند.از این رو بنظر می رسد که ارائه هرگونه خدمات مؤثر در زمینه حمل و نقل دریایی از پارامتر های لازم و مؤثر در انجام تجارت موفق و کارآمد بین المللی است.
حمل و نقل زمینی(جاده ای) به ترانزیت زمینی کالا با استفاده از وسایل نقلیه حمل بار سنگین مانند تریلی و کامیون اطلاق می شود . نکته ی حائز اهمیت این است که بخش دولتی هیچ دخالتی در امور اقتصادی و سرمایه گذاری این عرصه نداشته و نقش آن محدود به سیاست گذاری،برنامه ریزی و نظارته های کلان می باشد.
حمل و نقل ریلی اکثرا برای جابجایی مواد اولیه و کالای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد . قطار ها از طریق خطوط ریلی به کشور های همسایه متصل شده و در طول مسیر ممکن است از چندین کشور عبور کنند . خطوط ریلی و حمل و نقل ریلی نقش کمی در زمینه ی تجارت حمل و نقل بین المللی را در بر دارد ، لیکن در حمل و نقل عمومی می توان از امکانات راه آهن استفاده کرد.توسعه خطوط راه آهن نقش مهمی در زمینه ی پیشرفت حمل و نقل بین المللی در بر دارد .
برای ترانزیت لجستیک کالا از این یک یا ترکیبی از این 4 روش استفاده می شود . بررسی نقش این ساز و کار در تخریب محیط زیست امری قابل تحقیق و بررسی می باشد که تا کنون در دنیا توسط ارگان های تحقیقاتی و اجرایی زیادی مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه گیری های مطلوبی نیز گرفته شده است . یکی از تکنولوژی هایی که امروزه در بازار جهانی در حال معرفی است سیستم های آنلاین و الکترونیکی اندازه گیری می باشد که کارکرد وسایل نقلیه حمل کالا را اندازه می گیرند . این دستگاه ها با اتصال به سیستم برقی کامیون طول مسیر و فاصله چند کامیون با هم در شرایطی که چند کامیون در حال حرکت با هم هستند را محسابه کرده و نتایجی از قبیل مصرف سوخت و شرایط بهینه سازی پروسه حمل کالا را در اختیار مشتری قرار می دهند .
خسارت ، ضرر و زیان وارد بر اموال و داراییهاست ناشی از عمل یک کشور و یا یک سازمان بین المللی ،که طبق قواعد حقوق بین الملل جبران می شود ، در خصوص محیط زیست و مسایل مرتبط نیز جبران خسارات مطرح می شود بخصوص آنجا که عملکرد دولتها و یا اتباع آنها موجب آلودگی و تخریب محیط زیست گردد و زیانهایی در سطح بین المللی را در پی خواهد داشت . روشهای متعددی در حقوق بین الملل برای جبران خسارات پیش بینی و مقرر گشته است اما از تمامی آنها نمی توان در حقوق بین الملل محیط زیست بهره گرفت . معمولترین روش جبران خسارت در حقوق محیط زیست پرداخت غرامت ناشی از خسارت های وارده می باشد .
بررسی مفهوم مسؤولیت بین المللی :
مسؤولیت بین المللی یکی از اساسی ترین تأسیسات حقوقی بین المللی است زیرا اصولا" هرگونه تعهد حقوقی بین المللی که از سوی تابعان حقوق بین الملل نادیده گرفته شده یا و نقض می گردد، بلافاصله در قالب حقوق مسؤولیت بین المللی ،مطرح خواهد شد . اهمیت و جایگاه مسؤولیت در جامعه بین المللی به مراتب بیش از جامعه داخلی است چرا که در بخش بین المللی کشورها بر اساس حاکمیتشان آزادانه تصمیم گیری می کنند و این امر به طریق اولی به آزادی برابر با سایر کشورها برخورد می کند .
به نحوی که هر چقدر مسؤولیت بین المللی و قواعد مرتبط با آن بهتر شناسانده شود وبدین وسیله در راه توسعه و تحول نظام حقوقی مسؤولیت بین المللی گام برداشته شود ، بستراجرای بهتر و مؤثرتر مقررات حقوق بین الملل فراهم می گردد.
بدیهی است که مسئولیت حفظ استاندارد ها در حوزه ی ناوگان های حمل و نقل بین المللی ، که نیاز به نظارت دوره ای دارد برای حفظ محیط زیست نقش مهمی دارد . ناوگان های فرسوده باعث آسیب های احتمالی از جمله خسارات احتمالی و آلودگی های زیست محیطی از قبیل آلودگی صوتی می شود .
مسؤولیت بین المللی یکی از شاخه های اصلی و اساسی حقوق بین المللی است که با سایر شاخه های حقوق بین الملل در ارتباط تنگاتنگ است . مخصوصا در بخش محیط زیست ، بطوریکه می تواند در جهت ایجاد ضمانت اجرایی به منظور تعهد به مقررات بین المللی درباره محیط زیست و آلودگیهای فرامرزی و تخریب در مقیاس بین الملل بکارگرفته شود . این امر امروزه به نحو پرشتابی کلیه بخشهای کره خاکی و حیات انسانها را در معرض خطر و تهدید جدی قرار داده اند.
مسؤولیت بین المللی عبارت است از :
« مجموعه قواعد و مقررات بین المللی مربوط به موضوع مسؤولیت دولتها و سازمانهای بین المللی .» بنابراین ، هر موضوعی که به نوعی با موضوع مسؤولیت کشورها و سازمانهای بین المللی ارتباط داشته باشد در حقوق مسؤولیت بین المللی مطرح می شود.
جبران خسارت
هنگامیکه مسؤولیت بین المللی تحقق یافت ، کشور سازمان بین المللی مسؤول ، مسئولیت جبران و ترمیم خسارات وارده را دارد . بنابراین ، نتیجه اساسی مسؤولیت ، تعهد به جبران خسارت کامل خواهد بود .
دیوان بین المللی دادگستری پس از قضیه « کارخانه کورزف » در رای خود ، جبران خسارات برای طرف مسؤول در قبال نقض هر تعهد بین المللی را ضروری شناخت ، اما اینکه خسارات به چه مفهوم است و روشهای جبران آن کدامند و حدود و دامنه جبران خسارت تا کجاست موضوعاتی است که ذیلا" به آن می پردازیم .
الف ) مفهوم خسارت :
در حقوق بین المللی ، خسارت مفهومی وسیع تر از خسارت در حقوق داخلی دارد و در ابعاد مختلف ، از جمله ابعاد زیر ، قابل تحقیق است :
- خسارت مادی و معنوی :
هرگونه خسارت وارده – اعم از مادی یا معنوی – که ناشی از عمل متخلفانه بین المللی تابعان فعال حقوق بین الملل از جمله اضافه بار وسیله نقلیه باشد ، خسارت در مفهوم حقوق بین الملل است . خسارت مادی ، ضرر و زیان وارد بر اموال و داراییهای ناشی از عمل مستقیم یک کشور یا اتباعش یا سازمان بین المللی است ، مانند مصادره غیر قانونی اموال بیگانگان ، ضبط هواپیما یا کشتی کشور خارجی ، تخریب یک سفارتخانه خارجی یا محل یک سازمان بین المللی در نظر گرفته می شود .
خسارت معنوی یا غیر مادی ، خسارتی است که بر اثر حدوث ، ضرر و زیان جنبه معنوی و غیر مالی دارد ، مانند توهین یا بی احترامی به مأموران دیپلماتیک خارجی یا کارمندان سازمانهای بین المللی و یا بی حرمتی به پرچم یک کشور یا یک سازمان بین المللی است .
- خسارت مستقیم و غیر مستقیم :
هرگاه میان خسارت – اعم از مادی و معنوی – و یک عمل متخلفانه بین المللی ، را بطه علیت و یا سببیت قطعی و مسلمی برقرار شود ، آن خسارت ، در حوزه خسارت مستقیم قرار می گیرد .
خسارت مستقیم را نباید با خسارت فوری و خسارت بی واسطه متصل کرد . در مقابل خسارت مستقیم ، خسارت غیر مستقیم قراردارد که کاملا با خسارت مستقیم متفاوت است .
- خسارت بی واسطه و با واسطه :
اگر خسارت مستقیمی – اعم از مادی یا معنوی – به تابعان فعال حقوق بین الملل وارد شود آن خسارت ، خسارت بی واسطه است و چنانچه خسارت بر تابعان منفعل حقوق بین الملل ، از جمله اشخاص وارد شود ، آن خسارت ، خسارت با واسطه خواهد بود .
ب) روشهای جبران خسارت:
برای تعیین روش یا روشها و چگونگی جبران خسارت ، ابتدا در صلاحیت کشورها یا سازمانهای بین المللی طرف اختلاف و مبتنی بر توافق آنها شروع خواهد شد درغیر اینصورت موضوع در حوزه صلاحیت مراجع قضایی یا داوری بین المللی قرار می گیرد . البته ، شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز بنا به مورد اتفاق افتاده ، صلاحیت انجام چنین کاری را بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد خواهد داشت . در مجموع روشهای جبران خسارت به صورت ذیل بررسی می شوند :
- اعاده به وضعیت سابق :
اعاده به وضعیت سابق اساسی ترین و بهترین روش جبران خسارت است و دو شکل متفاوت دارد:
-اگر خسارت جنبه مادی داشته باشد ، با تجدید بنای ساختمان خراب شده متعلق به فرد بیگانه و یا آزاد کردن شخص بیگانه بیگناه و موارد مشابه ، ترمیم تحقق می پذیرد.
-اگر خسارت ناشی از یک عمل حقوقی باشد( مانند قانون یا فرمان نقض شده در حقوق بین المللی ) با لغو آن و اتخاذ تصمیم داخلی مغایر با ان عمل ، خسارت جبران شده تلقی می شود .
- جلب رضایت زیان دیده :
هنگامیکه خسارت مستقیما" به یک کشور یا سازمان بین المللی وارد شده باشد او حق دارد از کشور یا سازمان بین المللی متخلف درخواست جبران خسارت وارده به ویژه اگر خسارت معنوی باشد ، با انجام اقداماتی رضایت خاطرش را جلب نماید .
بر اساس این قانون بین المللی ، کشوری که مسئول عمل متخلفانه بین المللی شناخته شده ، موظف است به منظور جبران خسارت ناشی از این عمل خلاف ، رضایت کشور زیان دیده را جلب کند ، البته به شرطی که خسارت وارده از طریق اعاده به وضعیت سابق یا پرداخت غرامت ، قابل جبران نباشد .
جلب رضایت می تواند به شکل شناسایی رسمی نقض ، اعلان تأسف ، معذرت خواهی یا سایر اشکال مناسب باشد
جلب رضایت نباید با خسارت نامتناسب باشد و نمی تواند برای کشور مسؤول صورتی توهین آمیز به خود بگیرد .»
- قطع و عدم تکرار عمل متخلفانه بین المللی :
یکی دیگر از روشهای جبران خسارات وارده ، تعهد کشور یا سازمان بین المللی مسؤول به قطع عمل متخلفانه و عدم تکرار آن است .
بدین مفهوم که کشور مورد ضرر واقع شده در صورتی که شرایط اقتضا کند حق دارد از کشور متخلف بخواهد تا عمل خلاف را قطع نموده و به زیان دیده تضمین دهد و اورا مطمئن سازد که عمل خلاف تکرار نخواهد شد . در رای دیوان بین المللی دادگستری در رأی مورخ 27 ژوئن 2001 در قضیه لاگران به صراحت ، جلب رضایت زیان دیده را در راستای اطمینان از عدم تکرار عمل متخلفانه بین المللی را ضروری دانست .
در جمع اینگونه به نظر می رسد که موضوع تضمین و دادن اطمینان به قطع عمل خلاف و عدم تکرار آن ، بیشتر ناشی از توسعه تدریجی حقوق بین الملل است تا تدوین حقوق موضوعه .
- اقدامات متقابل :
اقدامات متقابل علاوه بر آنکه متخلفانه بودن عمل را از حیث بین المللی زایل خواهد کرد و به عبارت دیگر ، از موجبات رافع مسؤولیت بین المللی است ، یکی از روشهای جبران خسارت نیز به حساب می آید .
اقدامات متقابل شامل هر گونه اقدامی است که کشور زیان دیده می تواند برضد کشور یا سازمان بین المللی مسؤول اعمال دارد و هدف از آن ، وادار ساختن مسؤول است به جبران خسارت ناشی از تعهدی که نقض شده است . اما توسل به اقدامات متقابل منوط به شرایط مخصوص خود می باشد.
- پرداخت غرامت :
پرداخت غرامت متداول ترین روش جبران خسارت است . دیوان بین المللی دادگستری نیز همین نظر را دارد این چنین ابلاغ می دارد که : « مسؤولیتهای گوناگون کشورها ، اختلاف اساسی با یکدیگر ندارند و معمولا" کلیه آنها ، با پرداخت مبلغی پول ادا شده و یا ممکن است ادا شوند. » ( رأی مورخ 11 نوامبر 1912 در مورد قضیه پرداخت غرامات جنگی از سوی ترکیه به روسیه )
غرامت باید به طور دقیق ، صحیح و تا حد امکان مطابق با زیان وارده باشد . البته ، اگر خسارت جنبه مادی داشت ، باید در تعیین میزان غرامت ، خسارت احتمالی را هم در نظر گرفت . بنابراین ، غرامت شامل هرگونه خسارتی خواهد بود که از حیث مالی قابل ارزیابی باشد و می تواند شامل منافع و حتی در صورت لزوم و تحت شرایطی ، عدم النفع نیز باشد ، اما خسارت غیر مستقیم به هیچ وجه قابل مطالبه نخواهد بود .
در این حوزه با 4 ناوگان حمل و نقل ریلی ، هوایی ، دریایی و زمینی(جاده ای) مواجه هستیم . یکی از مسائل مهم در بررسی عوامل تاثیرگذار روی محیط زیست مصرف سوخت فسیلی است . قطار ، هواپیما ، کامیون و کشتی هر کدام از سوخت مخصوص به خود استفاده می کنند .
با توجه به سرعت کندی که کشورهای در حال توسعه (به روایتی جهان سوم) در مسیر حمل و نقل و استفاده از سیستم‌های آلوده کننده بدون رعایت مقررات حفاظت محیط زیست و از سویی ، تغییرات کلان اقلیمی در سطح کره زمین ، راهکار هایی لازم است که بتوان محیط زیست را نجات داد و در عین حال از توسعه و تکنولوژی دنیا لذت برد .
دانشمندان این عصر پیش‌بینی می‌کنند که تا سال 2050 که جمعیت جهان به حدود 7 میلیارد نفر میرسد، آلودگی محیط زیست به حدی میرسد که بسیاری از شهرهای بزرگ و پرجمعیت دنیا ، قابل سکونت نخواهند بود .
البته پیشرفت تکنولوژی و فعالیت های دانشمندان و علاقه مندان خلاق که به استاندارد های محیط زیست می اندیشند همیشه راهکار های جدید و کارآمدی حاصل خواهند کرد .
یکی از مسائلی که در بهینه سازی محیط زیست دارای اهمیت است ، مسئله کاهش آلودگی های صوتی است .
پائولو د فورتزا ، مدیر اداره حفاظت محیط زیست فرودگاه بین المللی «اوریو ال سایرو» است و توضیح می دهد که در این فردوگاه اقداماتی برای کاهش آلودگی صوتی انجام می شود.
او به سه راهکار برای کاهش آلودگی در حوزه حمل و نقل هوایی می پردازد . قدم اول استفاده از حداکثر ظرفیت یک هواپیما است . هر چه قدر که یک هواپیما تعداد مسافران بیشتری را جابه جا کند ، تعداد پروازها به آن نسبت کمتر می شود. قدم بعدی ، نو کردن ناوگان هواپیمایی است ، وآخرین قدم استفاده از فرآیند های کاهش سر و صداست، به صورت ایجاد فضایی برای هدایت ترافیک هوایی در مسیرهای متنوع و عبور کمتر از مناطق شهری . این روش به طور قابل توجهی میزان آلودگی صوتی را می کاهد .
حمل و نقل هوایی و دریایی واقعا شخصیتی بین المللی است. این تنها در کشورهای بزرگ است که این دو حالت سهم قابل توجهی از حمل و نقل داخلی را تشکیل می دهد. در سطح جهانی، هوانوردی حدود 2.5 درصد از گازهای دی اکسید کربن و همچنین انتشار گازهای گلخانه ای و دیگر ترکیبات را به خود اختصاص می دهد. اعتقاد بر این است که حمل و نقل حدود 3 درصد از انتشار گازهای گلخانهای از گاز CO2 را منتشر می کند. تأثیر کلی بر گرمایش جهانی انتشار گازهای ناشی از حمل و نقل هوایی هنوز کامل نشده است. هواپیما گازهای دیگر و ترکیبات GHG را منتشر می کند که فکر می کنند تاثیر مثبتی بر گرم شدن دارند و به نظر می رسد که هوای گرم ناشی از ابرهای هوای آلوده نیز باشد . این تاثیرات در کوتاه مدت بسیار مهم است. موتورهای کشتی های حمل و نقل دریایی همچنین تعدادی از گازها و ذرات را که منجر به اعمال تابشی مثبت یا منفی می شوند، منتشر می کنند. با این حال، این مقاله تنها بر روی CO2 تمرکز دارد. این ابزارهای سیاستگذاری مبتنی بر بازار را پوشش می دهد و چندین کلمه در مورد استانداردهای فنی ارائه می دهد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه ی تاثیرات حمل و نقل بین المللی بر محیط زیست به فایل زیر رجوع کنید .
انتشار گازهای گلخانه ای از حمل و نقل بین المللی و حمل و نقل هوایی جزء انتشارات گزارش شده توسط کشورهای مختلف تحت کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی UNFCCC نیست. به طور مشابه، تعهدات کشورهای صنعتی تحت پیوست 1 پروتکل کیوتو فقط در مورد پروازهای داخلی و حمل و نقل اعمال می شود.
معرفی شرکت های حمل و نقل بین المللی :
شرکت حمل و نقل بین المللی ارشا ترابر آریا
کمپانی حمل بین المللی کالا ساپرا ترابر
شرکت ترانزیت بین المللی مرسل
شرکت حمل و نقل بین المللی مرزرانان
شرکت بین المللی حمل کالای مختلط امور حمل و نقل ایران و روسیه